Bayhan'dan Ece Gürel için soru önergesi: Mobbingi genelgeyle durduramazsınız

Ankara ­— Emek Partisi (EMEP) İstanbul Milletvekili İskender Bayhan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’a iş yerlerindeki mobbingi sordu.

Bayhan, Belgrad Ormanı'nda kaybolduktan dört gün sonra bulunan ve hastanede hayatını kaybeden mimar Ece Gürel’in iş yerinde sistematik mobbinge maruz kaldığını, tazminatını ödememek için baskıyla istifa dilekçesinin alındığını belirtti. Konuyla ilgili olarak çıkarılan Cumhurbaşkanlığı genelgesinin, 2011 yılında Başbakan imzasıyla yayımlanan genelgenin benzeri olduğunu ifade etti.

Mobbing güvenceli istihdamla son bulur

Bayhan, iş yerlerinde ve fabrikalarda yoğun iş ve üretim baskısı, iş güvencesizliği, bireysel performans takibi ve örgütsüzlük nedeniyle tüm işçilerin kaygı ve endişe içinde olduğunu vurguladı. Rekabetin, iş birliği ve dayanışmayı engellediğine dikkat çeken Bayhan, esnek ve güvencesiz çalışma düzeninde yalnızlaştırılan işçilerin patronların psikolojik şiddetine açık hale getirildiğini belirtti. Bayhan mobbinge karşı gerçek mücadelenin, tüm işçilerin kadrolu ve güvenceli istihdam edilmesi, performans rekabetinin son bulması, sendika, toplu sözleşme ve grev hakkı yasaklarının kaldırılmasıyla mümkün olacağını dile getirdi.

Mobbing, işçi sağlığı ve güvenliği kapsamına alınsın

Fabrika ve iş yerlerindeki sömürü terörünün yanı sıra patronların işçilere psikolojik terör de uygulamakta olduğunu ifade eden Bayhan; mobbingin işçi sağlığı ve güvenliği kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Bayhan, mobbing nedeniyle yaşanan intiharların iş cinayeti olarak kabul edilmesi gerektiğini belirtti. Bayhan ayrıca mobbing uygulayan patronlara karşı yaptırımlar içeren yasal düzenlemelerin getirilmesi gerektiğini vurguladı.

İhbar ve kıdem tazminatı ödememek için işçileri sistematik şiddetle istifaya zorlayan patronlara karşı; işçilerin istifa etmeleri halinde dahi tüm haklarının ve tazminatlarının ödenmesinin yasal güvenceyle korunması gerektiğini belirten Bayhan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını gerekli düzenlemeler için göreve çağırdı.

Bayhan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’a şu soruları yöneltti:

1. Patronların ve temsilcilerinin işçilere yönelik sistemli bir şekilde uyguladığı psikolojik terör olan mobbing ve artan intihar vakaları, ALO 170 hattına mağdurun bir telefonu ile engellenebilir mi?
2. Mobbingin, hedef alınan kişinin güvenliği ile bedensel ve ruhsal sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturduğu açıktır. Böylesine travmatik bir süreci yaşayan mobbing mağdurlarına "delil topla, itiraz et, kanıtla" denilerek gerçekte hukuki süreci başlatmayı imkansız kılmak, işçilere yönelik ikinci bir şiddet yaratmak değil midir?
3. Araştırmalar; yoğun iş baskısı, iş güvencesizliği, bireysel performans takibi, örgütsüzlük, rekabetin iş birliği ve yardımlaşmayı engellemesi sonucunda işçilerin kaygı ve endişelerinin arttığını ortaya koymaktadır. Esnek, güvencesiz ve rekabete dayalı çalışma düzeninde yalnızlaştırılan işçilerin, patronların psikolojik şiddetine daha açık hale geldikleri gerçeği göz önüne alındığında, bakanlığınızın mobbingle mücadele kapsamında, kadrolu ve güvenceli istihdamın sağlanmasına yönelik bir çalışması olacak mıdır?
4. İşçilerin fiziksel, psikososyal ve/veya cinsel şiddet ile tacize karşı korunması konusunda patronların yasal yükümlülüklerinin artırılmasına yönelik Bakanlığınızın bir hazırlığı var mıdır?
5. İş Kanunu'na göre işçi; ruhsal ve fiziksel sağlığını tehlikeye düşürecek, haklarını ve onurunu zedeleyecek manevi tacize karşı korunmakta, patronlar ise psikolojik tacizi engellemek için her türlü önlemi almakla yükümlü tutulmaktadır. Psikolojik tacizin engellenmemesi durumunda, patronlara işçilere karşı tazminat yükümlülüğü getirilmesi yönünde yasal bir düzenleme yapılacak mıdır?
6. Mobbingin, işçi sağlığı ve güvenliği kapsamına alınarak suç sayılması ve mobbing nedeniyle yaşanan intiharların iş cinayeti olarak tanımlanması için Bakanlığınızın bir çalışması var mıdır?
7. Mobbing uygulayanların büyük çoğunluğu, iş yerlerinde denetimsiz gücü elinde tutan patronlar ya da temsilcileridir. Bakanlığınız, mobbing uygulayan patronlara yönelik herhangi bir yaptırım uygulamış mıdır?
8. Mobbinge uğrayanların cinsiyet dağılımına bakıldığında, kadın işçilerin daha fazla mobbinge maruz kaldığı görülmektedir. Kadın işçilerin yaşadığı mobbinge karşı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak özel bir eylem planınız var mıdır?
9. Bakanlığınız tarafından fabrika ve iş yerlerinde patronların işçilere uyguladığı psikolojik terör biçimlerine yönelik bir denetim yapılmakta mıdır? Eğer yapılıyorsa, mobbing uygulamalarının en yaygın olduğu sektörler hangileridir? Tespit edilen mobbing yöntemleri nelerdir?
10. Mobbing uygulamalarının büyük çoğunluğunda, patronlar işçileri ihbar ve kıdem tazminatlarını ödememek için istifaya zorlamaktadır. İstifanın, işçilerin hak edilmiş tazminat ve alacaklarını kaybetmesine neden olmaması için yasal güvence altına alınmasına yönelik Bakanlığınız bir yasa teklifi hazırlığında mıdır?
11. Çalışma hayatında şiddet ve tacizi önlemek amacıyla, temel ilke ve hakların, özellikle örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkının tanınmasını, zorla veya zorunlu çalıştırmanın ortadan kaldırılmasını, çocuk işçiliğin sona erdirilmesini ve istihdamda ayrımcılığın önlenmesini içeren Uluslararası Çalışma Örgütü'nün (ILO) 190 Sayılı Sözleşmesi’nin Türkiye tarafından imzalanması konusunda Bakanlığınız neden bir tutum almamaktadır?
12. İşçilerin örgütlenmesi ve dayanışması, onları patronlar karşısında güçlendiren en önemli kalkandır. Barajsız sendika, yasaksız grev ve güvenceli iş taleplerinin yasal güvence altına alınması, iş yerlerinde ve fabrikalarda patronların uyguladığı psikolojik şiddete karşı da işçilere koruma sağlayacaktır. Bu taleplerin yasal güvenceye alınması ve hayata geçirilmesi konusunda Bakanlığınız, işçi sınıfının lehine nasıl bir tutum alacaktır?